Македонската православна црква и верниците денеска го празнуваат денот на Светиот великомаченик Прокопиј, христијански светител од IV век. Иако ретки се семејствата кои го слават овој празник како своја крштенска слава, овој светител уште од античко време бил многу почитуван на нашите простори.
Иако не е црвена буква во црковниот календар, во Македонија многу се почитува денот на Свети Прокопиј. Овој светец спаѓа во рангот на „огнените светци“, во кои спаѓаат и Свети Илија и Огнена Марија. Традиционално, овој ден се смета дека не е добар за капење во реки и други проточни води.
Се вели „Ни во планина, ни во вода“. Поради тоа што неговото име се споменува за време на брачната заедница, во некои краишта се смета дека овој ден е погоден за свадби, бидејќи свети Прокопиј денес ги посетува и благословува младенците.
Покрај младенците, свети Прокопиј се смета и за заштитник на децата, а каменорезците и бунарите го слават како свој заштитник.
Светиот великомаченик Прокопиј е христијански светител од IV век. Неговото првобитно име било Неаниј и бил војвода во служба на императорот Диоклецијан. Според легендата, за време на гонењето на христијаните, Диоклецијан му наредил на Неанија да оди во Александрија со одред на војската и да ги истреби тамошните христијани.
Меѓутоа, на тој пат Бог му се јави на Неани и му покажа огромен крст во воздухот. Тоа искуство целосно го сврте животот на Неани. Тој го направи истиот крст каков што видел во промислата и наместо да почне да ги прогонува христијаните, тој ја предводеше војската да го ослободи Ерусалим.
Во светиот град влегол како победник, но бил изведен пред суд затоа што признал дека е христијанин, а пред судиите го соблекол појасот и мечот, велејќи дека е само војник Христов. По големите маки, овој поранешен војник бил фрлен во затвор, каде повторно му се јавил Господ Исус Христос, кој го крстил и му го дал името Прокопиј.
Еден ден, 12 жени дојдоа кај него на прозорецот од затворот и му рекоа: „И ние сме Христови слугинки“. Обвинети за тоа, биле фрлени во истата зандана, каде што Прокопиј ги научил на верата, а особено како ќе го примат маченичкиот венец. Гледајќи ги нивните маки и храброст, и мајката на Прокопиева поверувала во Христа, па сите 13 биле погубени.
Кога свети Прокопиј го однесоа на погребната клада, тој ги крена рацете и се помоли на Бога сите сиромашни и сиромашни, сираци и инвалиди, а особено црквата да расте и да се шири. Легендата вели дека во тој момент од небото му било кажано дека неговата молитва ќе биде услишена, по што овој светител мирно и среќно отишол во гробницата.
